Zijn trackers de nieuwste zeepbel op de financiële markten?

De groeiende populariteit van trackers ontlokt een intens debat onder beleggers. Een analyse van Michael Burry wakkerde dat de afgelopen weken zelfs nog wat aan. Michael Burry verwierf wereldfaam omdat hij de financiële crisis van 2007 correct wist te voorspellen. U kent hem misschien uit The Big Short. Wanneer net hij zich zorgen maakt over de groeiende populariteit van trackers en daarbij ook nog eens het woord zeepbel in de mond neemt, is een korte analyse op zijn plaats.

Wat is er volgens Burry aan de hand? Door het vele geld dat in deze passieve beleggingsfondsen wordt belegd, vreest hij voor een zware crash. En dat op het moment wanneer de stijgende trend van de beurzen omkeert en iedereen naar de uitgang holt. In zijn woorden: the longer it goes on, the worse the crash will be. Is die analyse correct?

Vooraleer ik er dieper op inga, schets ik u nog heel beknopt hoe een tracker of ETF te werk gaat:

• Als passief beleggingsfonds doet zo’n tracker eigenlijk niets anders dan een onderliggende index te volgen of te schaduwen. Deze onderliggende index kan een beurs zijn, zoals de S&P 500 of de BEL20. Maar het kan net zo goed een obligatie- of grondstoffenindex zijn.
• Stijgt de onderliggende index van een tracker met bijvoorbeeld 1%, dan zal de tracker ook met 1% stijgen. Omgekeerd geldt hetzelfde. Zakt de onderliggende index met 1% dan gebeurt hetzelfde met de tracker.
• Een groot voordeel van trackers is hun kostenstructuur: voor de gemiddelde tracker betaalt u vaak niet meer dan 0,15% kosten per jaar. Dat is één van de belangrijkste redenen achter de immense populariteit van trackers tijdens de afgelopen jaren.
• Daarnaast valt een tracker op elk ogenblik van de dag op de beurs te verhandelen. Bij een traditioneel fonds moet u elke avond wachten op de berekening van de netto-inventariswaarde om te handelen.

Een paar bedenkingen op de commentaar van Michael Burry:

• De kern van Burry’s betoog is dat de koersen van aandelen uit de grote bekende beursindices almaar hoger gestuwd worden door de continue geldstroom naar trackers. Hij beweert dus dat er hierdoor geen link meer is tussen de beurskoers en de fundamenten van de ondernemingen in die index.Onze bedenking: Als dit zo zou zijn, waarom zien we dan grote aandelen zoals Kraft dit jaar heel sterk dalen (<20%)? Daarnaast zien we de bankensector in Europa, die traditioneel zwaar weegt in benchmarkindices, niet al te best presteren. Kortom, deze koersbewegingen vallen niet of heel moeilijk te rijmen met het feit dat indexbeleggers de koersen van de “blue chip” aandelen steeds hoger sturen.
• Burry stelt ook dat beleggers hun huiswerk niet meer maken. Volgens hem kijken ze niet meer naar de intrinsieke waarde van de bedrijven. Daardoor ontstaan er opportuniteiten in bepaalde onderbelichte activaklassen. In zijn artikel wijst Burry op Amerikaanse “small cap value stocks”. Dat zijn kleinere aandelen die onder hun intrinsieke waarde noteren.Onze bedenking: Ook dit is bezwaarlijk een argument tegen trackers. Wanneer beleggers hun strategie baseren op een selectie van goedkoop gewaardeerde sectoren of regio’s, dan kan dat perfect met behulp van trackers. Op alle belangrijke regio’s, sectoren, beurskapitalisaties (large/mid/small caps) bestaan er vandaag trackers. Dus een “value-strategie” met trackers is zeker mogelijk.
• Burry verwacht een zeer forse neerwaartse correctie wanneer het sentiment keert. “The longer it goes on, the worse the crash will be.”Onze bedenking: Wil dat dan zeggen dat trackers hiervoor verantwoordelijk zullen zijn? Wanneer beleggers zich plots zorgen beginnen te maken over de economische realiteit en daardoor hun blootstelling aan aandelen willen afbouwen, dan zullen ze dit doen ongeacht hun portefeuillesamenstelling! Of hun portefeuille nu bestaat uit individuele aandelen, traditionele fondsen of trackers, verkopen zullen ze!
• Een ander belangrijk punt in de discussie over intrinsieke waarde: uit onderzoek blijkt namelijk dat het overgrote deel van traditionele, actief beheerde fondsen er niet in slaagt hun benchmarkindex te kloppen. Dit stemt toch tot nadenken. De beheerders en analisten achter die fondsen doen niks anders dan continu bedrijven doorlichten om hun juiste intrinsieke waarde te berekenen. Wanneer ze vinden dat deze intrinsieke waarde te hoog/laag is verkopen/kopen ze de aandelen. Maar de realiteit zegt dat al dit studiewerk zich niet dikwijls vertaalt in uitmuntende prestaties. En dan laten we de kosten van die fondsen (instap- en uitstapkosten bv.) nog buiten beschouwing.
• In Europa en zeker in België is het overgrote deel van de beleggers nog altijd belegd in individuele aandelen of traditionele actief beheerde beleggingsfondsen. Trackers (hoewel de groei zeer sterk is) vertegenwoordigen nog maar een klein deel van de taart. Om dan trackers verantwoordelijk te stellen voor de opmars van de beurzen in de afgelopen jaren. Dat vinden wij overdreven.Onze bedenking: zouden de centrale bankiers van de ECB in Europa niet veel meer invloed op de koersen gehad hebben dan trackers?
• Vaak krijgen wij de indruk dat de kritiek en onheilsberichten met betrekking tot trackers vooral te maken hebben met hun disruptief karakter. Jarenlang was er voor beleggers geen alternatief. Ze konden enkel in traditionele fondsen beleggen. Dat betekende meteen ook dat ze vaak hoge instapkosten moesten betalen. Tel daar de jaarlijkse werkingskosten en de uitstapkosten nog eens bij en de rekening was snel gemaakt. Vandaag bestaat er met trackers een alternatief: nu kan men vliegensvlug in en uit bepaalde activaklassen stappen aan zeer lage kosten. De gemiddelde tracker kost vandaag niet veel meer dan 0,15%. In de Verenigde Staten zijn er zelfs al gratis trackers!

Dat waren onze voornaamste bedenkingen bij de zoveelste kritische noot over trackers. We zijn er zeker van dat er nog vele zullen volgen.

Volgens ons zijn trackers wel de belangrijkste financiële innovatie van de afgelopen jaren. Zeker voor hen die geen fortuinen te beleggen hebben en voor hen die niet welkom zijn bij de grote privé-banken. Met trackers kan iedereen tegen een zeer lage kost een gespreide, gediversifieerde portefeuille samenstellen. In tijden van bijna 0% spaarrente is dat een belangrijke opsteker voor al wie extra rendement zoekt!

Geert Van Herck Chief Strategist KEYPRIVATE