Zelf een testament schrijven? Vermijd deze 10 fouten

1. Samen een testament schrijven

Een testament is een persoonlijk document. Het opstellen van een gezamenlijk testament met uw partner klinkt misschien als een romantisch gebaar, maar is juridisch gezien ongeldig. Elk testament moet door één persoon worden geschreven, gedateerd en ondertekend om rechtsgeldig te zijn.

2. Een eigenhandig testament typen

Hoewel het typen van documenten tegenwoordig de norm is, vereist een rechtsgeldig eigenhandig testament een handgeschreven tekst. Dit dient om de echtheid te garanderen en vervalsing te voorkomen. Ook een testament dat u door iemand anders hebt laten schrijven, is niet rechtsgeldig, zelfs al ondertekent u het zelf. Er mag niet de minste twijfel bestaan over uw identiteit.

Het verdient de voorkeur om uw testament in onuitwisbare inkt te schrijven. Wil u fotokopieën maken van uw testament, bijvoorbeeld om aan een vertrouwenspersoon in bewaring te geven? Dat kan, al hebben die niet dezelfde bewijskracht als het origineel.

3. Datum of handtekening vergeten

Deze vereisten zijn cruciaal voor de geldigheid van een testament. De datum geeft aan wanneer het testament is opgesteld. Dat kan van belang zijn bij het bepalen van uw laatste wensen, vooral als er meerdere testamenten bestaan. De handtekening bevestigt dat het testament daadwerkelijk door u is opgesteld, en dat u helder van geest was op het moment dat u het testament opstelde. Het ontbreken van een van deze kan uw testament ongeldig maken. Eén handtekening volstaat; u hoeft niet alle pagina’s te ondertekenen.

4. Geen rekening houden met de ‘reserve’

Bent u gehuwd en/of heeft u kinderen? Dan kan u niet zomaar uw vermogen nalaten aan eender wie. De wet beschermt zowel uw huwelijkspartner als uw kinderen. Zij hebben recht op een minimumdeel van uw erfenis, ook wel de reserve genoemd. Als zij niet het deel krijgen waar ze recht op hebben, dan kunnen ze dat aanvechten.

De reserve van de kinderen samen bedraagt de helft van uw vermogen. Als u twee kinderen heeft, dan hebben ze dus elk recht op een vierde. Heeft u drie kinderen, dan hebben ze elk recht op een zesde. Over de andere helft kunt u wel vrij beslissen.

De reserve van uw echtgeno(o)t(e) omvat het vruchtgebruik van de helft van uw nalatenschap, met minstens het vruchtgebruik van de gezinswoning en de huisraad. Het vruchtgebruik verwijst naar het recht om de ‘vruchten’ te genieten. Als vruchtgebruiker mag uw echtgeno(o)t(e) dus minstens in de gezinswoning blijven wonen, of het verhuren en de huur innen.

Een wettelijk samenwonende partner heeft geen recht op een reserve, maar erft wel het vruchtgebruik van de gezamenlijke woning en van de huisraad. Goed om weten: dat recht kan u echter - indien u dat wenst - in uw testament beperken of opheffen.

5. Een testament te goed verstoppen

Het is essentieel dat uw testament na uw overlijden gevonden kan worden. Te goed verstoppen kan betekenen dat het nooit het licht ziet, waardoor uw laatste wensen onbekend en onvervuld blijven. Overweeg om het bestaan en de locatie van uw testament te delen met een vertrouwenspersoon om ervoor te zorgen dat het zijn weg vindt naar de juiste handen. Wil u meer garantie? Laat uw testament door de notaris opmaken of biedt uw eigenhandig testament bij de notaris aan om het te laten registreren in het Centraal Register van Testamenten. Overlijdt u, dan zullen uw naasten een notaris aanstellen. Hij of zij zal dan de opzoeking doen in het Centraal Register van Testamenten. Zo bent u zeker dat uw testament gevonden zal worden. Ook het omgekeerde - onvoldoende verstoppen - kan een probleem zijn: zelf geschreven testamenten worden niet altijd veilig opgeborgen, zodat ze verloren gaan. Of zodat ze in ‘verkeerde’ handen vallen, en misschien zelfs doelbewust in de vuilbak belanden.

6. Te lang wachten

Velen stellen het opstellen van een testament uit, vaak met de gedachte dat er nog genoeg tijd is. Dit uitstel kan ertoe leiden dat onvoorziene omstandigheden u inhalen voordat uw wensen zijn vastgelegd. Een testament opstellen kan zodra u 16 jaar bent, al kan dat slechts voor de helft van uw vermogen. Vanaf 18 jaar kan u een testament opstellen voor uw volledig vermogen. Let ook op: u kan enkel een testament opstellen als u nog handelingsbekwaam en gezond van geest bent.

7. Te vaag zijn

Een testament dat ruimte laat voor interpretatie kan leiden tot familiegeschillen en een juridische strijd over uw nalatenschap. Duidelijkheid en precisie in uw formuleringen zijn essentieel om ervoor te zorgen dat uw wensen duidelijk zijn en naar behoren kunnen worden uitgevoerd. Vermijd algemene termen en wees zo specifiek mogelijk over uw bedoelingen. Er mag niet de minste twijfel bestaan over de identiteit van de personen aan wie u wil nalaten. Wil u meer zekerheid? Overweeg dan een notarieel testament, in plaats van het zelf op te stellen.

8. Achterhaalde informatie

Het leven verandert en met het leven, veranderen ook onze relaties, bezittingen en wensen. Een testament dat niet wordt bijgewerkt, kan verwijzen naar personen die niet langer een rol in uw leven spelen of naar bezittingen die u niet meer heeft. Een regelmatige herziening van uw testament zorgt ervoor dat het een nauwkeurige weergave blijft van uw laatste wensen. U kan een testament steeds aanpassen, herroepen of verfijnen zolang u handelingsbekwaam bent.

9. Uw digitale nalatenschap vergeten

In een tijdperk waarin ons leven zich deels online afspeelt, is het belangrijk om ook na te denken over wat er gebeurt met uw digitale aanwezigheid na uw overlijden. Dit omvat sociale media-accounts, digitale foto’s en online bezittingen zoals cryptomunten.

10. Iets nalaten aan verzorgend personeel

De wet bepaalt dat sommige mensen niet zomaar opgenomen mogen worden in een testament, of giften kunnen ontvangen. Dat geldt voor artsen en andere zorgverstrekkers die iemand behandelden tijdens de ziekte waaraan de patiënt overleed. Hetzelfde geldt voor beheerders en personeelsleden van instellingen voor residentiële ouderenzorg. En ook geestelijken of afgevaardigden van de Centrale Vrijzinnige Raad kunnen niet zomaar in een testament opgenomen worden. Bij verzorgende, niet-professionele zorgverleners of vrijwilligers kan er enige onduidelijkheid ontstaan. Op het einde van het leven is het mogelijk dat iemand emotioneel gebonden raakt aan een vrijwillige zorgverstrekker. De vrijwilliger zal indien nodig moeten bewijzen dat hij geen invloed uitoefende op de patiënt. Zo niet kan het testament toch nietig worden verklaard.

Wat is een testament zonder vermogen?

Start vandaag met sparen of beleggen