Weinig inspanningen, beter rendement? Zo werkt hangmatbeleggen

Wat als de beste beleggingsstrategie is om gewoon niets te doen? Op verkenning met hangmatbelegger en auteur Tim Nijsmans en Geert Van Herck, chief strategist bij Keytrade Bank.

Het merendeel van de beleggers stelt zelf een portefeuille samen of kiest voor het gemak van beleggingsfondsen. Waarom is dat géén goed idee?

“Actieve beleggers proberen beter te beleggen dan alle andere beleggers samen. ‘Die andere beleggers’ staan ook bekend als ‘de markt’. Actief beleggen is dus zelf je beleggingen kiezen met de bedoeling telkens opnieuw slimmer te zijn dan al die andere beleggers”, legt Tim Nijsmans uit. “Alleen: dat kost geld, in transacties, belastingen of aan beheersvergoedingen. Na al die kosten en met al die tegenstanders nog steeds een hoger rendement dan het gemiddelde van die ‘markt’ behalen? Dat is een heel moeilijke klus. Zelfs zo moeilijk dat de meeste beleggers er nooit in slagen om de markt enkele jaren op rij te verslaan. Velen voelen zich geroepen, weinigen slagen daar in.” “Als je actief belegt als particulier begin je al met een achterstand. De meeste beleggers op de beurs zijn professionals die toegang hebben tot veel meer kennis en middelen dan jij”, vervolgt hij. “Maar het gekke is: óók zij slagen er zelden in om de markt keer op keer te verslaan. Meesurfen met die professionals (lees: hun beleggingsfondsen kopen) kan op het eerste gezicht een slim idee lijken. Hun beleggingsfondsen bieden spreiding en je hoeft er niet naar om te kijken. Maar op vlak van rendement doen ze ook niet beter dan de markt. Grofweg 95% van de actief beheerde beleggingsfondsen slaagt er niet in om over een periode van 5 à 10 jaar consequent hun benchmark te verslaan.” “De voorliefde voor die beleggingsfondsen is historisch gegroeid”, kadert Geert Van Herck. “In de jaren 1980 en 1990 had elk dorp z’n eigen bankier. Die bood natuurlijk steevast de producten aan die commercieel het meest interessant zijn: fondsen uitgegeven door de eigen bank, ook wel huisfondsen genoemd. Dat is een erfenis die we pas de jongste jaren beginnen los te laten, mede dankzij de opkomst van online brokers en de democratisering van beleggen in het algemeen.” “Alle banken roepen hetzelfde: de klant staat centraal. Maar als de klant centraal staat, waarom bieden zo veel banken nog steeds alleen maar fondsen aan? Of nog erger: alleen huisfondsen?”, werpt Geert Van Herck op. “Als de klant centraal zou staan, zouden alle banken ook trackers aanbieden. Helaas weten veel Belgen nog niet dat dit alternatief bestaat en makkelijk toegankelijk is.”

Wat maakt trackers dan precies interessanter?

“Een tracker - ook wel ETF genoemd - volgt een korf van beleggingen en dat tegen lage kosten. Er is in principe geen fondsbeheerder die actieve beslissingen neemt, wat betekent dat je ook niet voor zijn diensten moet betalen. De besparing op die kosten kan op de lange termijn een significant verschil maken in het rendement”, legt Geert Van Herck uit. “Trackers zijn over het algemeen ook transparanter dan actief beheerde fondsen. Je weet precies in welke aandelen of obligaties je belegt omdat de tracker een specifieke index volgt. Omdat trackers op de beurs worden verhandeld, zijn ze doorgaans ook heel liquide. Dit betekent dat je makkelijk je posities kan kopen of verkopen wanneer je dat wilt, wat niet altijd het geval is met sommige beleggingsfondsen.”

“Trackers bieden ook voordelen tegenover het zelf selecteren van aandelen”, knoopt Tim Nijsmans aan. “Je moet beseffen dat slechts een minderheid van de aandelen verantwoordelijk is voor de groei van de beurs. Slechts 4 procent van alle aandelen bepaalt uiteindelijk de algemene beursprestaties, volgens een studie van Hendrik Bessembinder. Als je dus niet in deze aandelen belegt, is de kans heel groot dat je ondermaatse prestaties zult behalen op de beurs. En door de onvoorspelbaarheid van de beurs kun je vooraf niet zeggen welke aandelen dat zullen zijn.”

“Dat brengt ons bij de geestelijke vader van het hangmatbeleggen: John Bogle”, vervolgt Tim Nijsmans. “Hij kwam met een even simpele als efficiënte oplossing op de proppen voor het probleem van stockpicking: Zoek niet naar de naald in de hooiberg, koop de hele hooiberg. In plaats van hopeloos te zoeken naar dat gouden aandeel, kun je beter gewoon de hele markt kopen, inclusief de toekomstige winnaars. Daar moet je dan ook niet steeds weer naar zoeken. Je profiteert er vanzelf wel van, als ze aan hun opmars beginnen. En dat kan je dus doen met trackers.”

Hoe werkt dat hangmatbeleggen?

“De essentie van hangmatbeleggen of passief beleggen is dat je geen keuzes meer maakt, of niet meer probeert om de markt te verslaan”, vertelt Tim. “Je koopt dus gewoon ‘alles’. Dat is te zeggen: een schijfje van elk aandeel, een stukje van elke obligatie of een deel van elk gebouw. Zo moet je ook niet meer kiezen waarin je belegt. Gedaan met vruchteloos studeren op aandelen, minutieus hét moment voor die obligatie proberen te bepalen of zo goed mogelijk trachten in te schatten wat de een of andere belegging nu juist zal opleveren. Dat werk is toch nutteloos. Dus kruip je beter in je hangmat en laat je de hele markt en beleggingswereld voor jou werken. Dat doe je door te beleggen in een of meerdere trackers. Die volgen gewoon de markt en dat tegen erg lage kosten. Let wel: bij hangmatbeleggen is het cruciaal dat je ook in je hangmat blijft. Proberen slimmer te zijn dan de markt lukt toch niet, dus waarom het proberen? Je kan er enkel rendement door mislopen. Anders gezegd: als hangmatbelegger dien je niet of zo weinig mogelijk te handelen.”

Een portefeuille met slechts één, twee of drie trackers? Dat neemt de fun van beleggen toch weg?

“Zo goed als elke belegger heeft de ontembare verleiding om “iets” te moeten doen. Bij hangmatbeleggen moet je het competitie-element loslaten. Ik ben slimmer dan de markt of ik ga het aandeel, het thema of de sector kiezen dat de rest niet gezien heeft: die bevlogenheid moet je opgeven”, benadrukt Tim. “Akkoord, een deel van de fun is misschien weg, maar je hebt nog altijd de spanning van de markt die voortdurend in beweging is. Overigens: actief beleggen in individuele aandelen blijft natuurlijk een heel boeiende bezigheid, maar helaas ook een heel dure.”

Is passief beleggen minder stressvol dan actief beleggen?

“Het hangt ervan af hoe je het aanpakt, want je kan ook heel actief beleggen met passieve instrumenten”, verklaart Geert Van Herck. “De bedoeling is dat je bij passief beleggen weinig omkijkt naar je beleggingen. Net daarom zijn trackers hiervoor een heel geschikt instrument. Het voordeel van een tracker is dat het werk vanzelf gebeurt: dalende aandelen verdwijnen uit de index en stijgende aandelen komen in de plaats. Je ‘ziet’ die bewegingen niet in een portefeuille met trackers. In een portefeuille met individuele aandelen zie je al die aparte effecten wel veel meer stuiteren, en dat prikkelt natuurlijk de zenuwen.” “Het is bewezen dat mensen die zelden naar hun portefeuille kijken, betere rendementen behalen dan mensen die elke dag van ´s morgens tot ´s avonds naar grafiekjes kijken en rapporten doorploegen”, vertelt Geert. “Als je belegt en de beurs schommelt, dan kunnen de zenuwen en de emoties het al snel overnemen. En die zenuwen en emoties zijn je grootste vijand op de beurs. Die beheersen is erg moeilijk, want als belegger word je continu opgehitst: op sociale media, op nieuwskanalen die de klok rond analyses spuien, … Van ’s morgens tot ’s avonds regent het koop- en verkoopadviezen. Mijn advies is daarom altijd: kijk zo min mogelijk naar je beleggingen, en zorg gewoon dat je op de trein zit als de beurs stijgt. En dat kan je alleen maar doen door belegd te blijven, want niemand kan het parcours voorspellen dat de beurs zal volgen.” “Vaak hebben we als belegger ook last van keuzestress en FOMO - Fear Of Missing Out -, de beruchte angst om toch maar wat te missen. Niet verwonderlijk, als je weet dat je wereldwijd uit meer dan 58.000 aandelen en nog meer beleggingsfondsen kunt kiezen. Zo krijg je natuurlijk keuzestress als belegger, waardoor je slechtere keuzes maakt en minder tevreden bent over je beslissingen. Beleggen in trackers elimineert dit probleem. Je hoeft niet te zoeken in de hooiberg, koop hem gewoonweg helemaal”, vult Tim Nijsmans aan.

Beleggen in thematische trackers: is dat ook hangmatbeleggen?

“Ik ben daar eerder terughoudend over. Het is boeiende materie, en voor sommige beleggers kunnen thematische trackers wel een plaats verdienen in de satellieten van de portefeuille. Maar vergis je niet, beleggen in thematische trackers is niet passief beleggen of hangmatbeleggen. Het is actief beleggen met een passief instrument. Je gaat een keuze maken in producten die op de beurs populair zijn. En wat populair is, is vaak duur. Duur kan natuurlijk nog altijd duurder worden, maar de ballon kan ook helemaal leeglopen”, stipt Tim Nijsmans aan. “Ik maak me altijd heel onpopulair als ik zeg dat thematische trackers (en fondsen) rond het beleggingsthema ‘water’ erg duur zijn. Het is een thema dat al een heel mooi traject aflegde. Alleen, de onderliggende aandelen zijn enorm duur gewaardeerd omdat er maar een beperkt aantal bedrijven in het thema actief is, en die worden allemaal stevig gekocht.”

Tot slot: jullie tips voor beginnende hangmatbeleggers?

• De beurs stijgt gemiddeld 7 jaar op de 10. Blijf dus belegd. Blijf in je hangmat.
• Koop geen tientallen trackers, want het risico bestaat dat je dezelfde bedrijven koopt. Als je een tracker in de S&P500, Nasdaq en de MSCI World koopt, dan heb je bijvoorbeeld al drie keer Apple in je portefeuille.
• Als je een MSCI World tracker koopt, weet dan dat je bijna 70% Amerikaanse aandelen koopt. Duitsland is met amper 2% nauwelijks vertegenwoordigd, terwijl het op drie na de grootste economie ter wereld is. Overweeg dus om voldoende te spreiden door ook in andere regio’s te beleggen. Bijvoorbeeld in een tracker op Europa en/of groeilanden.
• Het is een doodgeklopt cliché, maar er zijn nog té veel mensen die voor de lange termijn plannen te beleggen, maar na twee jaar of minder toch hun beleggingen verkopen omdat ze het geld nodig hebben. Denk dus eerst even na over je tijdshorizon.
• Ook doodgeklopt, maar erg belangrijk, zeker als je zelf geen adviseur hebt: baken af welke je risico’s je kan en wil nemen. Was je de jongste weken bang omdat de beurs schommelde? Als dat het geval is, dan beleg je beter niet voluit in aandelentrackers.
• Kies voor kapitaliserende trackers. Die herbeleggen de dividenden onmiddellijk. Ook al krijg je geen uitbetaling in contanten, je profiteert toch van de dividenden. Dat kan bovendien fiscaal interessanter zijn.

Starten met hangmatbeleggen?

Selecteer zelf je trackers of kies voor een kant-en-klaar pakket van trackers