Gaat AI menselijke beleggingsadviseurs vervangen?

Heeft het nog nut om een menselijke beleggingsadviseur op te zoeken nu AI de plak zwaait?

Beleggers gebruiken steeds vaker kunstmatige intelligentie (AI) om belangrijke keuzes te maken. Dat gebeurt met algoritmen die grote hoeveelheden financiële gegevens in real time kunnen verwerken. AI kan in die data patronen herkennen om mensen te helpen de juiste beleggingsbeslissingen te nemen. De technologie is in theorie niet onderhevig aan de emotionele impulsen van de mens en kost bovendien maar een fractie van een menselijke adviseur. Toch moet u menselijke beleggingsadviseurs niet meteen afschrijven.

Waar wordt AI voor gebruikt?

AI wordt vandaag de dag vooral door zogenaamde quantbeleggers gebruikt, zegt Geert Van Herck, Chief Strategist Keyprivate bij Keytrade Bank. Dat zijn beleggers die hun keuzes volledig baseren op wiskundige modellen en algoritmes om te besluiten welke aandelen zij toevoegen aan hun portefeuille. Denk daarbij aan “aandelen die het hoogste dividendrendement hebben of de goedkoopste waardering hebben”, klinkt het. Ook wordt AI gebruikt om bepaalde aandelen te filteren die aan bepaalde criteria voldoen of om risico’s beter te managen, zegt hij.

De technologie kan ook gebruikt worden om marktmanipulatie en fraude op te sporen. Vaak gebeurt dat aan onmenselijke snelheden. Algoritmen kunnen, door de grote hoeveelheid data die zij verwerken, vaak in real time verdachte activiteiten opsporen. De technologie kan zelfs gebruikt worden om fraude te voorspellen, gebaseerd op het gedrag van malafide investeerders.

Menselijke adviseurs spelen bij beleggen echter nog altijd een grote rol, zegt Van Herck, “maar die zal misschien wat afnemen naar de toekomst toe. Je kan via AI een beleggingsmodel zelf laten ‘denken’ en daardoor kan AI ook zelf aandelen kopen of verkopen via een geautomatiseerd systeem”.

In feite worden meer dan 60 procent van alle transacties op grote beurzen in de VS, Europa en Azië vandaag de dag uitgevoerd door geautomatiseerde systemen. In 2003 was dat nog maar zo’n 15 procent.

Met de komst van generatieve AI, AI die specifiek gericht is op het creëren van content, gaat de wereld van beleggen binnenkort nog harder veranderen. Uit een enquête bij zo’n 1000 financiële adviseurs en investeerders bij de Amerikaanse grootbank Morgan Stanley blijkt dat de meerderheid gelooft dat de technologie een ‘game changer’ zal zijn voor de industrie. Ook gaf meer dan 60 procent aan meer interesse te hebben in een broker of adviseur die AI gebruikt, versus sectorgenoten die dat niet doen.

Welke beperkingen kent de technologie?

Ondanks het feit dat AI veel kan en in sneltempo bijleert, denkt Van Herck dat de menselijke factor dergelijke modellen zal blijven aansturen. “Je moet immers nog altijd tegen een AI model ‘zeggen’ wat je juist wil bereiken.” Menselijke adviseurs kunnen bijvoorbeeld inspelen op de unieke noden van hun klanten, zoals diens individuele financiële doelstelling en hun bereidheid om risico’s te nemen.

Algoritmen zullen het ook moeilijk hebben om sommige zaken te voorspellen, “zoals de overgang van een stijgende naar een dalende markt (of omgekeerd). Daar kan de menselijke factor nog een toegevoegde waarde leveren”, zegt Van Herck. Hij baseert zich op zijn eigen ervaring met Gambit, het algoritme dat Keytrade Bank gebruikt bij het beheer van Keyprivate-portefeuilles. “Dit algoritme extrapoleert vaak een bepaalde trend waardoor een ommekeer soms iets te laat wordt opgepikt. Hier kan de menselijke factor tussenkomen en ingrijpen.”

Nog een potentiële valkuil is het risico op kuddegedrag. “Als al die AI-modellen hetzelfde zien en aandelen bijvoorbeeld continu kopen, kunnen er overdrijvingen ontstaan”, zegt Van Herck. Ook wanneer er op de markt een verkoopgolf ontstaat, kunnen AI-modellen massaal aandelen beginnen dumpen, waardoor er “extreme bewegingen” kunnen ontstaan.

Dergelijke bewegingen kunnen de markten met 5 procent of meer laten dalen in slechts enkele minuten tijd, maar vaak zijn ze gedaan voordat menselijke traders zelfs maar doorhebben dat er iets aan de hand is. Een bekend voorbeeld is de ‘Flash Crash’ uit 2010, toen op enkele minuten tijd zo’n biljoen dollar aan marktkapitalisatie van de markt werd geveegd, waarna de markt weer even snel recupereerde.

Een te grote afhankelijkheid van AI kan er ook voor zorgen dat de waarde van het menselijke beslissingsvermogen wordt ondergewaardeerd. Ook onverwachte schokgolven op de markt, zoals de onverwachte instorting van Silicon Valley Bank, kunnen door AI niet voorspeld worden. Wanneer er dan iets gebeurt, kunnen algoritmes overdreven reageren, wat beurscrashes kan verergeren.

Naar de toekomst

Het is niet louter een kwestie van welke beter is, AI of de mens. De twee vullen elkaar eerder aan om tot de beste beslissingen te komen. Van Herck neemt het voorbeeld van de Keyprivate-portefeuilles. Die brengen met behulp van een algoritme goed de risico’s van de individuele posities in kaart. Daardoor kunnen betere portefeuilles worden voorgesteld.

Menselijke adviseurs zullen wellicht een rol blijven invullen als toezichthouders op de AI-modellen, zegt Van Herck. Ook uit de hierboven genoemde enquête van Morgan Stanley blijkt hetzelfde. 82 procent van de respondenten gelooft dat AI nooit volledig de plaats van een menselijke adviseur kan innemen.

Mogelijk zal er volgens Van Herck een niche ontstaan in markten die “te illiquide zijn voor grote beleggingen.” Volgens de econoom zullen die sectoren “minder in de gratie van AI-modellen liggen”, zodat er nog ruimte zal zijn voor analisten om daar “op zoek te gaan naar opportuniteiten.”

Niet met, maar in AI beleggen?

Het zal u wellicht niet ontgaan zijn dat AI aan een opmars bezig is. Sinds OpenAI in november 2022 ChatGPT op de wereld werd losgelaten, is elk groot techbedrijf mee op de kar gesprongen. De technologie kan niet enkel gebruikt worden als tool om u te helpen investeren. U kan er ook zelf rechtstreeks in beleggen. Maar is dat wel de moeite waard? Ontdek het in onze blogpost over beleggen in AI.