Hoe navigeren door een relatie met ongelijke inkomens?

Partners die exact hetzelfde inkomen of vermogen hebben, zijn eerder dun gezaaid. In het merendeel van de relaties is er altijd eentje die een stuk meer heeft of verdient dan de ander. In de ‘oude tijd’ vormde men als koppel veeleer samen één economische entiteit. Vandaag is elk individu meestal op zich een economische entiteit. In het beste geval is er geen vuiltje aan de lucht, en blijven de oordelen en conflicten over de verschillen in inkomen en vermogen achterwege. De partners begrijpen dat de verschillen voortkomen uit andere carrièrekeuzes, kansen of persoonlijke omstandigheden en dat die verschillen geen invloed hoeven te hebben op hun balans als koppel. Maar dat is niet altijd zo. Soms kan er zo’n grote kloof gapen tussen beide inkomens of persoonlijke vermogens, dat er wél spanningen, onzekerheden en wrijvingen binnen de relatie ontstaan:

• Partners met een lager inkomen kunnen zich soms schuldig voelen omdat ze niet evenveel bijdragen. Hierdoor kunnen ze geneigd zijn om hun eigen verlangens en behoeften achter te stellen. Aan de andere kant kunnen partners met een hoger inkomen zich schuldig voelen over hun financiële dominantie in de relatie. Ze kunnen bijvoorbeeld successen in hun carrière, zoals een promotie of salarisverhoging, minimaliseren uit schuldgevoel.
• Wie minder verdient, kan geneigd zijn om persoonlijke uitgaven te verbergen om kritiek op minder essentiële aankopen te vermijden. De partner met het hogere inkomen kan zich dan weer schamen voor eigen uitgaven, en aankopen verbergen om niet te hoeven opvallen bij de andere. Dit ‘financieel vreemdgaan’ kan druk zetten op het vertrouwen en het veilige kader van de relatie.
• Iemand met een hoger inkomen kan zich het ‘recht’ toe-eigenen wanneer er financiële beslissingen genomen moeten worden, omdat hij of zij een grotere bijdrage levert. Andersom kan de partner met het lagere inkomen zich minder vrij voelen om beslissingen te nemen. Dit kan resulteren in een onevenwichtige machtsdynamiek.
• Een cadeau kopen of een speciale gelegenheid vieren (zoals elkaars verjaardag) kan tot ongemakkelijke situaties leiden als het inkomen grondig verschilt. De partner die meer verdient, kan geneigd zijn om dure geschenken te kopen, terwijl de partner met het lagere inkomen zich zorgen maakt dat hij of zij niet in staat zal zijn om een even waardevol geschenk te geven.
• De partner die meer verdient, kan meer geneigd zijn om dure uitgaven te doen, terwijl de partner met het lagere inkomen misschien meer waarde hecht aan sparen of het aflossen van schulden. Dit kan tot spanningen leiden bij het nemen van gezamenlijke financiële beslissingen, zoals vakantieplannen of grote aankopen.
• De partner met het hogere inkomen kan zich gevangen voelen in een goedbetaalde (maar oninteressante) baan omdat hij of zij denkt dat "niemand anders voor inkomsten zorgt" (terwijl de partner met het lagere inkomen wel degelijk professionele ambities heeft). Het kan zijn dat de partner met het lagere inkomen meer druk ervaart om zijn of haar carrière en inkomen te verbeteren om gelijkwaardig te zijn aan de ander.

Ook al hebben jullie met elkaar het beste voor, deze voorbeelden illustreren dat een inkomensverschil spanningen of onzekerheden binnen een relatie kan triggeren. Een magische formule om die uitdagingen te tackelen, bestaat niet. Toch zijn er bepaalde zaken die jullie kunnen doen of in overweging nemen om de gevoeligheden te erkennen en de negatieve impact op jullie relatie te beperken.

1. Overweeg om hetzelfde percentage van het inkomen bij te dragen

Voor sommige mensen is het belangrijk om - ongeacht het verschil in inkomen - de inkomsten gelijk te verdelen om zich gewaardeerd te voelen. Maar wanneer er een aanzienlijk verschil in inkomsten bestaat, kan het voor (een van) jullie onfair voelen om hetzelfde bedrag in het gezamenlijk potje te stoppen. Een mogelijke oplossing is dan om af te spreken dat jullie beiden een gelijk percentage van jullie netto-inkomen bijdragen aan de gemeenschappelijke uitgaven. Dit kan helpen om een sterker gevoel van evenwicht en rechtvaardigheid te creëren.

Het overeenkomen van een vast percentage is slechts één benadering. Een andere optie is om grotere vaste kosten, zoals huur of hypotheek en energierekeningen, door de partner met het hogere inkomen te laten betalen, terwijl de partner met het lagere inkomen verantwoordelijk is voor kleinere vaste kosten zoals het telecomabonnement. Dit kan ook een oplossing zijn voor stellen zonder een gezamenlijke rekening.

2. Communicatie, communicatie, communicatie

Elkaars schoenmaat, favoriete wijn en lievelingskleur kennen jullie wellicht al. Maar elkaars kwetsbaarheden over geldzaken? Daar kunnen best nog wel blinde vlekken zitten. Hoe we met geld omgaan wordt grotendeels beïnvloed door wat we van thuis meekregen. Als u uw eigen achtergrond en die van uw partner begrijpt, kan u beter elkaars gedrag, onzekerheden en kwetsbaarheden plaatsen en eventuele misverstanden voorkomen. Probeer daarom jullie kwetsbaarheden op tafel te leggen en aannames te vermijden. Wanneer jullie de werkelijke redenen en dynamieken achter elkaars ongemak of verzuchtingen begrijpen, kunnen jullie hiermee rekening houden. Het is belangrijk om zo’n 'groot onderhoud' niet eenmalig te doen, maar bijvoorbeeld één keer per jaar. Op termijn kan er heel veel gebeuren. Het verschil in inkomen of vermogen kan toenemen of afnemen (bijvoorbeeld als een partner een erfenis of schenking krijgt), de kleinverdiener kan de grootverdiener worden en omgekeerd, enzovoort.

Naast een ‘groot onderhoud’, is het een goed idee om regelmatig een 'klein onderhoud' te doen en over geldzaken te praten (bijvoorbeeld elke maand, bij het opstellen van een maandbudget). Op die manier zorgen jullie er voor dat elkeen betrokken blijft en tijdig zaken kan signaleren die verdere aandacht vergen.

3. Erken en waardeer ook niet-financiële bijdragen in jullie relatie

In een relatie is geld slechts één aspect van de bijdragen die beide partners leveren. Het kan voorkomen dat degene met een lager inkomen op andere gebieden een significant grotere bijdrage levert dan de partner met een hoger salaris. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat de ene partner een baan met veel verantwoordelijkheden en een bijbehorend hoog inkomen heeft, terwijl de andere partner parttime werkt om het huishouden draaiende te houden en meer tijd doorbrengt met de kinderen.

Deze niet-financiële bijdragen verdienen evenveel waardering en erkenning als de financiële bijdragen. Het is belangrijk om samen dat evenwicht in de gaten te houden. Een situatie waarin de grootverdiener geen huishoudelijke taken op zich neemt of de kids zelden helpt met het huiswerk en de kleinverdiener thuis overmatig compenseert omdat hij of zij minder geld bijdraagt, kan leiden tot wrijving en frustratie binnen de relatie. Het erkennen en waarderen van zowel financiële als niet-financiële bijdragen draagt bij aan een harmonieuzere en gelijkwaardige relatie.

4. Zorg dat jullie een parachute hebben

Wat gebeurt er als er een einde komt aan onze relatie? Ook al is alles peis en vree, het is nuttig om regelmatig (bijvoorbeeld een keer per jaar) die vraag te stellen. Vinden jullie de uitkomst fair voor beiden, mocht het vandaag tot een breuk komen? Of moeten jullie bijsturen (en jullie ‘papieren’ updaten)? Ook dit kan helpen om eventuele zorgen of angsten te verlichten die kunnen ontstaan door het verschil in inkomen of persoonlijk vermogen. Als jullie beiden - zowel de grootverdiener als kleinverdiener - weten dat jullie voldoende beschermd zijn, dan kan jullie dit zelfs dichter bij elkaar brengen.