Gouden tijden? Waarom (niet) beleggen in goud

Keytrade Bank

keytradebank.be

11 december 2023

4 minuten te lezen

Is goud een zinvolle belegging?

De pro’s en de contra’s op een rij:

+ Veilige haven: goud wordt vaak gezien als een 'veilige haven' tijdens economische en politieke onrust. In tijden van devaluatie of geopolitieke spanningen, kan goud zijn waarde behouden of zelfs in prijs stijgen. Sommige beleggers investeren ook in goud omdat ze twijfels hebben bij de robuustheid van ons financieel systeem; goud heeft niet voor niets duizenden jaren als betaalmiddel gediend.

+ Liquide belegging: doordat goud (wellicht) altijd waarde zal vertegenwoordigen, zal er ook altijd vraag en aanbod blijven. Wie snel van zijn goudvoorraad af wil, vindt altijd kopers.

+ Hedge tegen inflatie: historisch gezien behoudt goud zijn waarde in tijden van inflatie. Het wordt beschouwd als een goede manier om koopkracht te bewaren, in tegenstelling tot cash dat aan koopkracht kan verliezen. Goud is niet onuitputtelijk: het groeit niet aan de bomen en je kan geen goud bijdrukken. Het vinden van nieuwe goudmijnen vergt veel tijd en investeringen. De markt zal dus niet overspoeld worden door nieuwe voorraden. Door zijn schaarste biedt goud dus bescherming tegen inflatie.

+ Diversificatie: goud kan dienen als een diversificatie-instrument in een beleggingsportefeuille. Het heeft vaak een lage of negatieve correlatie met traditionele activa zoals aandelen en obligaties, wat kan helpen bij het verminderen van het totale risico van de portefeuille.

+ Geen kredietrisico: als fysieke grondstof heeft goud geen kredietrisico, in tegenstelling tot obligaties. Simpel gezegd: goud kan niet failliet gaan, bedrijven wel.

- Geen rendement: goud genereert geen rente, coupons, dividend of cashflow. Het rendement is volledig afhankelijk van de stijging in waarde. In tegenstelling tot bijvoorbeeld aandelen genereert het geen nieuwe waarde, het is meer een ‘opslag’ van waarde.

- Opberging en verzekering: fysiek goud vereist veilige opslag en verzekering, wat extra kosten met zich meebrengt.

- Volatiliteit: de prijs van goud kan volatiel zijn, beïnvloed door wereldwijde gebeurtenissen, speculaties en valutaschommelingen. De goudprijs donderde bijvoorbeeld op het einde van 2020 zo’n 20% lager toen de wereld begon te herstellen van de economische schok van de pandemie.

- Ondermaatse prestatie bij economische groei: in periodes van sterke economische groei neigt goud te onderpresteren in vergelijking met andere activaklassen. - De goudprijs wordt veelal uitgedrukt in USD: als Belgische belegger dient u dus rekening te houden met een valutarisico. Naast het risico dat de goudprijs zelf kan dalen, kan dat effect ook nog eens versterkt worden door schommelingen in de wisselkoersen (het omgekeerde geldt natuurlijk ook).

Waarom schoot de goudprijs de voorbije maanden hoger?

Met een prijsstijging van ruim 10 procent maakte goud een opmerkelijke comeback in 2023. Dat het edelmetaal harder glansde, had verschillende oorzaken. Ten eerste kreeg de wereld er in 2023 enkele onzekerheden bij, en dat noopte verschillende centrale banken ertoe om extra goud in te slaan. Goud wordt immers als een veilige haven beschouwd in tijden dat de zenuwen gespannen staan. Uit cijfers van het World Gold Council blijkt dat de centrale banken in de eerste negen maanden van 2023 nooit eerder zoveel goud kochten (zo’n 800 ton goud).

Het was echter vooral na het uitbreken van het conflict tussen Israël en Hamas dat het edelmetaal fors hoger knalde. Hoewel het er al snel uitzag dat het conflict niét het hele Midden-Oosten in brand zou steken, tikte de goudprijs in de maanden daarop zelfs een nieuw record aan. Ditmaal werd de koorts opgepookt door een zwakkere Amerikaanse dollar, een daling van het rendement op Amerikaanse staatsobligaties en de verwachting dat de Federal Reserve in 2024 vlugger in de beleidsrente zal knippen dan verwacht. Dat zit zo: omdat goud geen rente oplevert, wordt goud bij een rentedaling aantrekkelijk tegenover obligaties. Ook een dalende USD is goed voor de goudprijs, omdat goud goedkoper wordt voor kopers buiten de VS (goud wordt vooral in USD verhandeld). Een andere reden waarom de goudprijs hogere oorden opzocht, is het feit dat de meeste Indiërs in de periode november-februari huwen. De vraag naar goud - niet alleen voor trouwringen - is dan hoger. India is overigens samen met China de grootste afnemer van gouden juwelen, munten en staven.

Is er nog opwaarts potentieel?

Met de goudprijzen die de jongste tijd piekten, kunnen beleggers zich de vraag stellen: is dit nog wel een goed moment om in te stappen? Op dit moment (december 2023) zijn de meeste analisten bullish over goud; met andere woorden: ze denken dat de goudprijs nog verder zal stijgen en nieuwe pieken zal opzoeken. Verwachtingen kunnen natuurlijk snel wijzigen, en er kan altijd een verrassing achter de hoek loeren die de prijs weer drukt.

Of goud een belegging waard is, zal grotendeels afhangen van uw doelstellingen. Ziet u goud als een langetermijnbuffer tegen geopolitieke stress? Of als een manier om uw portefeuille te diversifiëren? Dan is timing wellicht minder relevant. Ziet u het als een opportuniteit om even mee te surfen met de markt en over een paar maanden te verkopen? Dan kan het wel zinvol zijn om in te stappen.

Hoe beleggen in goud?

1. Fysieke munten en staven

Dit is de klassieke manier om in goud te investeren: door munten of staven te kopen. Goud kopen kan u doen bij een goudhandelaar (let wel: u kan enkel tot 3.000 euro in cash betalen); bij geen enkele grootbank kan u vandaag nog fysiek goud kopen. Bekende en vaak verhandelde munten zijn de Napoleon en de Krugerrand. U kan ook goudstaven kopen, van enkele gram tot één kilogram. Als er veel vraag is naar munten en er schaarste ontstaat, kan het prijsverschil tussen munten en staven oplopen.

2. Trackers

U kan ook in goud beleggen via trackers of ETF’s (Exchange Traded Funds). Het voordeel is dat u hiervoor niet uit uw stoel hoeft en niet hoeft te tobben over een veilige opslagplaats. U betaalt wel beheerskosten - al vallen die over het algemeen best mee (rond de 0,12%). Op goudtrackers geldt een beurstaks van 0,35%, één keer bij aankoop en één keer bij verkoop. De grootste goudtrackers kopiëren de prestatie van de goudprijs door in fysiek goud te beleggen. Sommige (zeer voorzichtige) beleggers blijven liever weg van trackers omdat ze zich zorgen maken over de onderliggende activa: er is immers een verschil tussen fysiek goud bezitten in een kluisje bij u thuis, en een lijntje in een beleggingsportefeuille dat zegt dat u een deeltje van een goudvoorraad bezit.

3. Aandelen van goudmijnen

Een andere en risicovollere manier om blootstelling aan goud te krijgen is door te beleggen in individuele aandelen van gouddelvers, in een tracker die de prestaties van een groep goudmijnaandelen volgt of een actief beheerd fonds dat in gouddelvers belegt. U kan de speculatieve toer opgaan door in jonge bedrijven te beleggen en te hopen dat ze op een goudader stoten en/of kunnen meesurfen met de stijgende goudprijs. U moet dan wel rekening houden dat de rit erg wild kan zijn: deze bedrijven kunnen bankroet gaan, terwijl een goudmunt of -staaf dat niet kan. Ze kunnen ook actief zijn in onstabiele regio’s. Nog steeds risicovol, maar minder speculatief, zijn aandelen van grote, gevestigde delvers. Doorgaans focussen die niet alleen op de ontginning van goud, maar ook op andere grondstoffen en edelmetalen.

4. Futures en opties

Beleggen in goud via futures en opties is een meer geavanceerde en speculatieve methode. Dit type belegging richt zich op beleggers met een hoge risicotolerantie en een goed begrip van de financiële markten. Bij futures-contracten maakt u een ‘afspraak’ om goud te kopen of verkopen tegen een vooraf bepaalde prijs op een specifieke datum in de toekomst. Het biedt de kans op hoge winsten, maar ook op aanzienlijke verliezen, vooral omdat futures vaak met een hefboom (leverage) werken. Opties geven de houder het recht, maar niet de verplichting, om goud te kopen (call opties) of te verkopen (put opties) tegen een vooraf bepaalde prijs binnen een bepaalde periode. Ze bieden meer flexibiliteit dan futures en kunnen worden gebruikt voor zowel speculatie als risicobeheersing (hedging). Echter, de waarde van opties kan snel fluctueren, waardoor ze een hoger risico met zich meebrengen.