Geldzaken regelen in een nieuw samengesteld gezin: een stappenplan

Geldzaken kunnen tricky zijn in een relatie. Maar dat geldt misschien net nog iets meer voor een samengesteld gezin. Behalve twee gezinsculturen in elkaar doen klikken, komt elke partner ook binnen met een eigen geldkoffertje. Dat koffertje kan groot of klein zijn, met of zonder schulden, met of zonder eigen bakstenen, enzovoort. Bovendien brengt elke partner een hele financiële voorgeschiedenis mee door de voordeur. Een passende financiële puzzel leggen met stukken die uit verschillende dozen komen, kan dan ook een uitdaging zijn. Een huishouden ‘opnieuw beginnen’ is altijd moeilijk, en dat geldt evengoed voor de financiële huishouding.

1. Alles start met een goed gesprek

Mensen groeien op met verschillende inzichten over geld, beïnvloed door hun ouders en door lessen die ze later oppikten. Ook de gewoontes en ervaringen uit eerdere relaties spelen een rol in de manier waarop iemand met geld omgaat. De kans dat jullie dus exact dezelfde visie en opvattingen hebben over financiële aspecten is klein. Een eerste stap is te aanvaarden dat er verschillen zijn - groot en klein -, en te begrijpen waar die verschillen vandaan komen. De ene spaart elke cent en geeft zelden iets uit voor zijn plezier, de andere geeft geld uit alsof het de laatste dag van z’n leven is. De ene geeft nooit een fooi op restaurant, de andere altijd. De ene checkt drie keer per dag zijn bankrekening, de andere drie keer per jaar. De ene gaat om de haverklap naar de notaris om zeker te zijn dat ‘alles’ geregeld is, de andere is er nog nooit geweest. Achter die verschillen schuilen vaak persoonlijke ervaringen, waarden en overtuigingen.Neem de tijd om in de rugzak van uw partner te kijken en uw eigen rugzak te openen. Als u de voorgeschiedenis van uw partner begrijpt, zal u wellicht beter in staat zijn om zijn of haar verwachtingen en dynamieken rond geldzaken te plaatsen. En ook omgekeerd: als u voldoende open bent, zal uw partner uw visie ook beter kunnen kaderen. Hadden uw ouders vaak ruzie over geld? Hadden ze moeite om de eindjes aan elkaar te knopen? Eindigde uw vorige relatie door een dispuut over geld? Was er een veldslag over wie wat kreeg? Bouwde uw ex-partner torenhoge schulden op? … Hoe transparanter u en uw partner over die persoonlijke ervaringen zijn (vergeet ook niet de positieve!), hoe meer ruimte er ontstaat om jullie verschillen een plekje te geven, en hoe eenvoudiger het wordt om elkaar te vinden. Zoek tijdens die gesprekken niet alleen naar jullie verschillen, maar ook naar de raakpunten die jullie kunnen helpen om jullie overtuigingen en gewoontes te integreren in gezamenlijke financiële doelen.

2. Maak een overzicht van jullie financiële situatie

De financiële puzzelstukken op tafel leggen kan een gevoelige kwestie zijn, zeker als (een van) de partners getekend is door financiële perikelen in vorige relaties. Open kaart spelen kan in dat geval een (te) grote stap zijn. Probeer in dat geval eventueel een stapsgewijze aanpak te hanteren en geef elkaar de tijd om vertrouwen op te bouwen. Ga niet meteen in detail, maar werk aan het bespreken van jullie financiële situatie in brede termen. Zijn er bijvoorbeeld schulden of grote inkomensverschillen? Of dient een van beide een stevige alimentatie te betalen aan de ex-partner? Het doel is om uiteindelijk een beeld te krijgen van wat er aanwezig is, wat er eventueel nodig is, wat jullie individuele en gezamenlijke doelen zijn, en waar jullie de grenzen trekken in verantwoordelijkheden.

3. Hoe gaan jullie de geldzaken regelen?

De manier waarop u de geldzaken aanpakte en verantwoordelijkheden verdeelde in een vorige relatie werkte misschien goed. Die aanpak kopiëren naar een nieuwe relatie is echter nog geen garantie op succes. Elke relatie is uniek en net daarom is het belangrijk om samen een aanpak te kiezen die past bij jullie setup en eigenheden. Enkele zaken om op tafel te leggen:

• Gaan jullie voor aparte rekeningen, een gezamenlijke of een combinatie?
• Dragen jullie elk evenveel bij aan de gezamenlijke uitgaven, of evenredig naargelang het inkomen?
• Wat met eventuele schulden die een van beide draagt?
• Wat met onderhoudsgeld?
• Hoe zullen jullie onverwachte uitgaven dekken?
• Hoe zullen jullie sparen voor gezamenlijke toekomstige doelen, zoals een vakantie?
• Wat met de verdeling van financiële verantwoordelijkheden? Neemt één de leiding, werken jullie samen om rekeningen te betalen en een budget op te stellen, wisselen jullie de rollen regelmatig om, … ?
• Wat gebeurt er met de gezamenlijke financiën als de relatie eindigt? Hoe zullen jullie de bezittingen verdelen?
• Wat met de verzekeringen?
• Hoe zullen jullie omgaan met geschenken van familie en vrienden? Worden deze gezien als gezamenlijk of individueel?
• …

Ook voor de uitgaven voor elkaars kinderen en andere familieleden zijn afspraken nodig. In de meeste gezinnen komen de ouders vaak tot een verdeling die niet voor alle kinderen identiek is. Dat hoeft ook niet want er kunnen diverse redenen zijn waarom er een verschil is: leeftijd, behoeften, hobby's, onderwijskosten, medische kosten, enzovoort. Jullie doen er goed aan om ook de verschillen te benoemen, en op basis daarvan afspraken te maken die jullie billijk vinden. Afhankelijk van de relatie met de ex-partner kan het ook een idee zijn om samen met hem of haar te sparen of te beleggen voor de gezamenlijke kinderen. Ontdek tips en inzichten om conflicten over geld in een relatie te beperken

4. Vermogensplanning en het ruimere plaatje

Getrouwde koppels met kinderen uit hetzelfde bed: dat was in een ver verleden de ‘standaard’. Vandaag zijn er ook andere samenlevingsvormen. Er wordt minder getrouwd, dikwijls zijn er geen kinderen of zijn er kinderen van verschillende partners, soms komt er een nieuwe partner in beeld, enzovoort. De wetgever heeft al pogingen gedaan om die maatschappelijke ontwikkelingen bij te benen, maar er zijn nog steeds grote verschillen in de manier waarop bepaalde samenlevingsvormen worden behandeld op vlak van successie. Gelukkig biedt de wetgever ook een breed arsenaal aan technieken om maatwerk mogelijk te maken, zodat u bijvoorbeeld uw partner of uw kinderen maximaal kan beschermen, of uw stiefkinderen kan betrekken in uw successieplanning. Belangrijk is te onthouden dat u die stappen wel zelf moét zetten. Als u niets regelt, dan volgt de nalatenschap de regels van het wettelijk erfrecht, en die kunnen in uw situatie niet ideaal zijn. Elke familie en elk vermogen is uniek. Daarom is het aangewezen om u door een professional te laten begeleiden voor een plan op maat.