Geld lenen aan familie of vrienden: krijgt u zomaar carte blanche?

Uw geliefden financieel uit de nood helpen, het lijkt een relatief logische stap als u een goed gevulde spaarpot aan de kant heeft staan die u niet meteen hoeft aan te spreken. Toch komt er meer bij kijken dan u op het eerste gezicht zou denken. In deze blog gidsen we u door de belangrijkste aandachtspunten als u overweegt om geld uit te lenen aan een vriend of familielid.

Uw beste vriend zit tijdelijk krap bij kas en vraagt een financieel duwtje in de rug. Een zoon of dochter spot een woning of kan niet langer zonder wagen, maar vraagt om uw hulp bij de financiering ervan. Of de laatste renovatiewerken van een dicht familielid vallen door onvoorziene omstandigheden buiten het budget en u wilt hem of haar uit de nood helpen, zodat de langverwachte verhuisplannen geen vertraging oplopen.

Er bestaan tal van scenario’s waarin u plots geneigd zou zijn om geld te lenen aan familie of vrienden. In dat geval zult u straks blij zijn dat u alle relevante informatie op voorhand heeft vergaard.

Maar eerst: is geld uitlenen überhaupt een goed idee?

Uw goed hart tonen, is één ding. Toch springt u beter niet onbezonnen in een uitleenavontuur. Vijf zeer belangrijke vragen die u zich vooraf dient te stellen:

• Heb ik zelf voldoende financiële buffer, bijvoorbeeld met het oog op onvoorziene kosten of eigen afbetalingen?
• Kan ik het geld over een langere periode missen?
• Kan het familielid of de vriend die het geld leent me zonder problemen terugbetalen?
• Heb ik voldoende vertrouwen in de persoon in kwestie, ook bij eventuele wanbetalingen?
• Breng ik met deze lening een relatie met andere belangrijke vrienden of familieleden in gevaar?

U gaat ervoor, wie spreekt u aan?

Als u bovenstaande vragen allemaal positief kunt beantwoorden en u effectief de stap wilt wagen: hoe begint u eraan? U heeft twee keuzes: of u regelt het onderling in de vorm van een onderhandse lening of u legt alles officieel vast bij een notaris.

Zeker als er grote bedragen mee gemoeid zijn, is deze laatste optie het overwegen waard. Is er ooit sprake van onenigheid, dan zal de terugbetaling namelijk veel minder voeten in de aarde hebben.

Hoewel het niet verplicht is om een notaris in te schakelen, is een gedetailleerde, schriftelijke overeenkomst altijd aangewezen. U wapent zich tegen eventuele misverstanden én heeft altijd duidelijke afspraken om op terug te vallen. Ook als de feiten – in het ergste geval – juridisch betwist worden. Om extra juridische zekerheid in te bouwen, kunt u uw onderhandse akte laten registreren bij de FOD Financiën.

Welke details neemt u zeker mee op in de overeenkomst?

• De persoonsgegevens van uzelf en van de persoon die van u leent
• Het geleende bedrag in cijfers en letters
• De duurtijd van de lening: de begin- en uiterlijke einddatum
• Is er sprake van een eventueel onderpand of waarborg om bijkomende zekerheid in te bouwen?
• De praktische invulling van de afbetaling: krijgt u een vast bedrag per maand, per half jaar, per jaar binnen? Wordt er gestort op een vaste datum?
• Wat is het doel van de lening?
• De afgesproken rentevoet (indien hier sprake van is, zie verder)
• De plaats en het tijdstip van ondertekenen
• Een aantal duidelijke spelregels: wat bijvoorbeeld bij wanbetaling of achterstallige betalingen? Wat bij een gewijzigde gezinssituatie zoals een scheiding?

Mag u een renteloze lening opzetten?

Stel, u wilt de vriend of het familielid waar u geld aan leent het zo gemakkelijk en comfortabel mogelijk maken. U wilt het geld lenen en verwacht geen rente terug. Een renteloze lening met andere woorden.

In België is het toegelaten om een dergelijke constructie op te zetten, maar hier hangen wel fiscale gevolgen aan vast:

• Als u géén rente vraagt, kan de fiscus belastingen vorderen op het voordeel dat de lenende persoon geniet ten opzichte van de lopende rentevoeten in de markt.
• Als u wél rente vraagt, moet hier roerende voorheffing op betaald worden (dit gebeurt door de ontlener) en dient u deze ook aan te geven in uw belastingaangifte.

Hoewel dit wettelijk toegelaten is, houdt een renteloze lening dus bepaalde fiscale risico’s in. Bovendien moet u er zich bewust van zijn dat u voor een langere periode geen rendement opbouwt op het geld dat u van uw spaarrekening of beleggingsplatform weghaalt. Een lage rente vragen, zou dus een optie kunnen zijn.

Wat als er onderweg toch iets foutloopt?

U loopt over van de goede bedoelingen, net als de persoon die om financiële hulp komt vragen. Toch kan het onderweg altijd misgaan, of u nu geld leent aan uw eigen kinderen of aan iemand uit uw vaste vriendengroep. Plots lopen de vaste terugbetalingen niet meer binnen. Wat kunt u doen?

• Eerst praten, dan handelen: ga altijd eerst in gesprek en zoek naar een oplossing, zoals een afbetalingsplan of tijdelijk uitstel van betaling. Ook hier: documenteer deze bijkomende afspraken via een schriftelijk en ondertekend document.
• Overweeg een officiële bemiddelaar: bij grotere bedragen en een minder hechte vertrouwensband kan een bemiddelaar of jurist helpen om zaken te ontwarren en de nodige afspraken vast te leggen.
• Ga via de juridische weg: Het laatste – en veruit het minst aangename – redmiddel is de rechtbank. Zoals we hierboven al stelden, houdt u met een officieel geregistreerd contract een stevige slag om de arm.

Samengevat? Leen verstandig en bescherm uzelf

Geld uitlenen aan een vriend of familielid is ongetwijfeld een groot gebaar. Alleen kan het zonder een doordachte en juridisch onderbouwde aanpak uitdraaien op een enorme financiële kater.

Door vooraf uw eigen financiële situatie zo realistisch mogelijk in te schatten en duidelijke afspraken op papier te zetten, voorkomt u niet alleen financiële problemen, maar ook eventuele spanningen in uw relaties met goede vrienden of hechte familieleden.

Plan uw leven ook financieel bij Keytrade Bank

Het leven neemt soms onverwachte wendingen. Bij Keytrade Bank hebben we alle producten in huis om het u – en bij uitbreiding uw geliefden – financieel interessanter en comfortabeler te maken.

De eerste stap? Op de hoogte geraken én blijven van al uw opties. Op onze Keytrade Bank-blogpagina houden we u wekelijks up-to-date. Kom dus zeker geregeld een kijkje nemen bij ons.