Van KIID naar KID: nieuwe regels, betere beleggingsbeslissingen

Dankzij nieuwe Europese regels krijgt u voortaan een veel concreter zicht op de kosten van beleggingsfondsen. Daarnaast zijn er nog veranderingen doorgevoerd. Die moeten ervoor zorgen dat u nog beter gefundeerde beslissingen kan maken als u een fonds overweegt te kopen.

Het is u wellicht al eens opgevallen. Als u een beleggingsfonds wil kopen, dan moet u eerst een reeks documenten lezen voordat u op de koopknop kan duwen. Europa verplicht aanbieders van financiële pakketproducten (zoals beleggingsfondsen) namelijk dat ze u grondig informeren vooraleer u in hun producten belegt. Bij de aankoop van een simpel aandeel zijn die voorschriften minder streng. Dat is vrij eenvoudig te verklaren: als u een aandeel van pakweg AB Inbev koopt, dan weet u wellicht vrij goed waarin u belegt. Als u een fonds koopt dat Multiple Opportunities heet, is de kans kleiner dat u meteen weet waarin u precies belegt of wat de strategie van het fonds is.

De belangrijkste info in een notendop

Als u een beleggingsfonds koopt, dient u eerst aan te geven dat u kennis nam van de verstrekte informatie. Een van de documenten die u geacht wordt vooraf te lezen is het prospectus. Dat is doorgaans een kanjer van een pdf. Daarin wordt onder meer de strategie van het fonds uit de doeken gedaan (vaak met bakken jargon en disclaimers). Gelukkig verplicht Europa elke fondsenbeheerder om ook een productfiche te voorzien voor particuliere beleggers. Dat document is bedoeld om u op een meer verteerbare en snellere manier te informeren. In een productfiche kan u in enkele minuten de belangrijkste kenmerken en risico’s van het beleggingsfonds ontdekken. Vergelijk met een soort fondsenpaspoort. Zulke productfiches zijn bovendien gestandaardiseerd, zodat u fondsen eenvoudig met elkaar kan vergelijken. Tot voor kort heette zo’n productfiche officieel een KIID, voluit Key Investor Information Document. Sinds begin 2023 is die KIID afgevoerd, en vervangen door het KID: Key Investor Document.

Van KIID naar KID: vier grote veranderingen

Het idee achter het KID is nog steeds hetzelfde: u op een beknopte manier uitleggen waarin u precies overweegt te beleggen. Maar inhoudelijk en vormelijk zijn er wel enkele belangrijke veranderingen. Zo telt de KID een pagina meer (drie in plaats van twee), en zijn er voortaan acht rubrieken in plaats van zes. Dit zijn de grootste veranderingen:

1. Meer details over de kosten

Kosten kunnen een belangrijk deel van het rendement van een beleggingsfonds afromen. Daarom krijgen beleggers in het nieuwe KID nog beter inzicht in de mogelijke impact van die kosten. Net zoals vroeger moeten de mogelijke instap- en uitstapkosten, de lopende kosten en prestatievergoedingen vermeld worden. Maar terwijl die kosten vroeger enkel als percentages werden vermeld, is dat nu ook in absolute bedragen. Bovendien moet de impact van de kosten over verschillende periodes worden getoond. Op die manier worden de kosten een stuk meer inzichtelijk en tastbaar.

2. Toekomstig rendementspotentieel, in plaats van historisch rendement

In het oude KIID kon u de prestaties van het fonds uit het verleden zien. Die konden tot tien jaar terug in de tijd gaan. Maar dit kon bij beleggers natuurlijk een vertekend verwachtingspatroon scheppen. Prestaties uit het verleden vormen immers geen garantie voor de toekomst. Het kan best zijn dat een fonds bijvoorbeeld vijf jaar lang slecht presteerde om dan nu drie gouden jaren te beleven (of omgekeerd). Daarom zijn deze historische prestaties afgevoerd. In het KID wordt er nu vooruit gekeken en krijgt u een inschatting van het toekomstig rendementspotentieel in verschillende scenario’s: een stressscenario, een pessimistisch, een gematigd en een positief scenario. Voor elk scenario moet het potentieel rendement weergegeven worden over verschillende jaren: na één jaar en op het einde van de aanbevolen beleggingshorizon.

Let wel, het gaat om inschattingen. De bedragen en percentages vormen dus zeker geen garantie. Daarbij rijst natuurlijk ook de vraag: waarop baseren fondsen zich dan om die toekomstige potentiële rendementen te becijferen? Het antwoord valt helaas wat tegen ... De financiële toezichthouder heeft immers aangegeven dat de verwachtingen gebaseerd moeten zijn op de prestaties uit het verleden (tot 10 jaar terug). U neemt deze projecties dus best met een korrel zout.

3. Aanbevolen aantal jaren om te beleggen (beleggingshorizon)

In het KID vindt u voortaan terug hoe lang u het beleggingsfonds best in portefeuille houdt, vooraleer het eventueel te verkopen. Die aanbevolen termijn geeft een indicatie over hoe lang u belegd moet blijven om - statistisch gezien - een positief rendement te behalen. Op die manier kan u een keuze maken die beter afgestemd is op uw financiële toekomstplannen.

4. Andere berekening van de risicograad

Net als in het oude KIID vindt u in het nieuwe KID een risico-indicator op een schaal van 1 tot 7. Vroeger gebeurde de berekening van dat risico op basis van koersschommelingen in het verleden. Een heel lage volatiliteit betekende een 1, een extreem hoge volatiliteit betekende een 7 op de risico-indicator. Het nadeel van die aanpak is de onvolledigheid. Volatiliteit is immers maar één van de vele aspecten van risico. In het nieuwe KID gebeurt de berekening anders. Niet alleen de historische volatiliteit bepaalt nu de score, ook de kredietrisico telt mee. Anders gezegd: de kans dat de beheerder van het fonds de beleggers niet zal kunnen terugbetalen.