De invloed van geluk bij beleggen

Beleggen doet u met een bepaald doel en met een bepaalde strategie. En ook met een flinke portie geluk.

Stapte u op 9 maart 2009 in de S&P500? Dan bent u een absolute geluksvogel. Op die dag bereikte de Amerikaanse sterindex zijn absoluut dieptepunt sinds de crisis van 2008 uitbrak. Hoewel er nog tussentijdse dipjes volgden, ging het sindsdien vlot 10 jaar omhoog. Kennis, discipline, inzicht, hard werk, analytisch vermogen, een ietwat tegendraadse visie, … dat zijn allemaal kenmerken die we associëren met succes in beleggen. Maar in welke mate speelt ‘geluk’ een rol? Zoals précies op 9 maart 2009 nét in die welbepaalde index beleggen?

“Als het nu om sport, ondernemerschap of beleggen gaat: je kunt er niet omheen dat zowel vaardigheden als geluk bijdragen aan succes”, vertelt Marc De Ceuster, professor Financiële Economie aan de Universiteit Antwerpen. “Heb je een meetlat met aan de ene kant een geluksspel als roulette en aan de andere kant een vaardigheidsspel zoals schaak, dan staat beleggen ergens tussenin op die meetlat.”

“Beleggen doe je bovendien voor de lange termijn, en de bewegingen van de beurs laten zich niet makkelijk voorspellen”, vervolgt hij. “Door die onvoorspelbaarheid speelt geluk een onmiskenbare rol bij beleggen.”

Iedereen is de beste chauffeur

Maar er zijn nog andere factoren die aantonen dat geluk een grote rol vervult bij succes of mislukking op de beurs. “Beleggers schrijven een goede uitkomst meestal toe aan hun eigen vaardigheden. Of neigen hun rol in een bepaalde uitkomst te overschatten. Dat overconfidence effect merk je bijvoorbeeld ook in het verkeer. Het merendeel van de chauffeurs vindt dat ze beter dan gemiddeld rijdt. Terwijl statistisch gezien maximum de helft beter rijdt dan het gemiddelde. Hetzelfde geldt bij beleggen. Op het ogenblik dat mensen inschattingen maken, hebben ze de neiging hun vaardigheden en mogelijke rendementen te overschatten en risico’s te onderschatten. Successen worden toegewijd aan eigen kunnen. Tegenslagen worden geminimaliseerd, of zijn de schuld van ‘de beurs’. Terwijl het in dat geval precies de factor ‘geluk’ is die voor een groot stuk bepaalt of een belegging een succes wordt.”

Hetzelfde geldt voor de manier waarop we kansen inschatten. “Stel dat je een busreis maakt met 40 mensen (zonder tweelingen aan boord). Hoe groot is de kans dat er 2 mensen dezelfde verjaardagsdatum hebben? De meeste mensen zullen die kans heel laag inschatten. Maar wat we vergeten is dat we elke individuele busreiziger kunnen vergelijken met elke andere individuele busreiziger. Dat maakt dat er in werkelijkheid liefst 89% kans is er 2 mensen op die bus dezelfde verjaardag delen”, vertelt Marc De Ceuster. “Hetzelfde geldt voor beleggen. We denken dat we kansen goed kunnen inschatten, terwijl we er vaak naast zitten. Ook hier is het de factor ‘geluk’ die voor een groot stuk bepaalt of een belegging een succes of mislukking wordt.”

2 strategieën

Als we beleggen in fondsen of via vermogensbeheer, dan betalen we een vergoeding voor de skills van de beheerder. Niet voor zijn of haar kansen om geluk en meevallers te hebben. “Maar ook hier is het heel moeilijk om te zeggen: welke van de beheerders hebben hun succes nu te danken aan geluk, en welke aan hun vaardigheden?”, vervolgt Marc De Ceuster. “Het uitfilteren van die factor ‘geluk’ is eigenlijk de kern van beleggingsanalyse. Beleggen is in dat opzicht erg interessant omdat het moeilijk is om een portefeuille op te bouwen die het veel beter doet dan de benchmark. En het is tegelijk ook heel moeilijk om een portefeuille op te bouwen die veel slechter presteert dan de benchmark.”

Geluk zal u dus nooit helemaal in handen hebben. Maar er zijn volgens professor Marc De Ceuster wel 2 makkelijk toepasbare strategieën die u helpen om de factor (on)geluk een stuk buitenspel te zetten:

• Diversificatie. Uw beleggingen spreiden over verschillende activaklassen (aandelen, obligaties, …), sectoren, thema’s, geografische gebieden en ook spreiden over de tijd.
• Discipline. Beleggen is een marathon, geen sprint. Voortdurend in- en uitstappen of uw buikgevoel laten dicteren is vaak nefast. Kiezen voor fondsen of portefeuillebeheer kan daarin een grote meerwaarde betekenen, omdat professionele beheerders een persoonlijke touch kunnen geven en zich minder snel laten meevoeren door emoties op de markten.