Toenemende schulden: is dat een probleem?

Als alle gezinnen, bedrijven en overheden hun schulden zouden optellen, dan hebben ze een rekenmachine nodig waarop veel nulletjes passen. De wereldwijde schuld bedraagt immers zo’n 258.000.000.000.000 dollar, kortweg 258.000 miljard dollar. Dat blijkt uit de jongste cijfers (Q1 2020) van het Institute of International Finance (de ‘centrale bank van de centrale banken’). De berg schulden neemt bovendien elke dag toe. Die trend is niet nieuw. Reeds voor de coronacrisis en voor de kredietcrisis was er al een duidelijke stijging merkbaar. In 20 jaar werd de schuldenberg 3 keer groter.

Of we ons zorgen moeten maken over de stijgende schulden? Daarop is het antwoord niet eenduidig ja of neen. Om te beginnen is de ene schuld de andere niet. Er zijn verschillende factoren om in rekening te nemen. Niet alleen het eigenlijke bedrag telt, maar ook de schuldgraad tegenover het BBP, de totale hoeveelheid geld die in omloop is, wie de schuldenaar (kredietwaardigheid) en schuldeiser is, de hoogte van de interest, begrotingstekorten- of overschotten, het doel waarvoor de schulden aangegaan worden (lenen om te investeren is iets anders dan lenen om te consumeren of om pensioenen te betalen), enzovoort.

Andere kijk op schulden

Daarbij komt dat de algemene perceptie op schulden enigszins veranderd is. Schulden hebben: dat is niet meer ‘abnormaal’. Hoewel we de afgelopen 10 jaar van de lage rente gebruik konden maken om de schuldenlast te verminderen, heeft de lage rente net veel overheden, bedrijven en gezinnen aangemoedigd om nog meer te lenen. Tegenwoordig kunt u een koelkast op afbetaling kopen. Dat was 25 jaar geleden ondenkbaar bij ons.

Waar ligt de piek?

Kan de schuldgraad nog verder stijgen? Jazeker. Als centrale banken schuldpapier blijven opkopen, als de interestvoeten laag blijven en als overheden, bedrijven en gezinnen geen problemen ondervinden om hun schulden te (her)financieren, dan kan de klim nog lang aanhouden. Anderzijds: hoe hoger de toren aan schulden wordt, hoe kwetsbaarder ze ook wordt voor schokken.

De wereldwijde schuldgraad beloopt 331% van het globale BBP volgens de jongste data (Q1 2020) van het Institute of International Finance. Die schuld komt overeen met de totale geldwaarde van alle wereldwijd geproduceerde goederen en diensten gedurende ongeveer 3,3 jaar. Dat is een stijging van 49 procentpunt tegenover 2007, net voor de kredietcrisis uitbrak.

Ken de cijfers

Wat moet u daar nu mee als belegger? U doet er goed aan om grondig uw huiswerk te maken vooraleer u een beleggingsbeslissing maakt. Hoewel hun inspanningen noodzakelijk waren om de economie boven water te houden na 2008, heeft het ondersteunende beleid van de centrale banken geleid tot de opkomst van een pak zombiebedrijven. Deze ondernemingen draaien genoeg winst om hun lopende kosten te dekken en hun rente-aflossingen te voldoen. Maar ze boeken niet genoeg groei om op lange termijn de hoofdsom te kunnen aflossen.

In normale omstandigheden zouden zombiebedrijven na een tijd failliet gaan, of weggedrukt worden door sterkere concurrenten. Maar door het klimaat van lage rente blijft het voor deze ondernemingen makkelijk om vers geld te tanken, en om schulden te herfinancieren. Ze overleven bij gratie van de lage rente, geduldige geldschieters en sinds de coronacrisis ook bij gratie van stimulusmaatregelen van overheden.

“De stijgende schulden zijn een aandachtspunt voor elke belegger. Belangrijk om in het achterhoofd te houden voor de belegger zijn de evolutie van de schuldratio’s bij een bedrijf. Kijk daarom zeer goed naar de ontwikkeling van de schulden ten opzichte van het eigen vermogen, de jaarlijkse intrestbetalingen ten opzichte van de bedrijfswinst en of de herfinancieringen met de banken/schuldenaars goed verlopen. Als er op één van deze punten een oranje knipperlicht aangaat, kunt u best wat voorzichtiger worden”.

Geert Van Herck, Chief Strategist KEYPRIVATE

Met hoeveel zijn ze?

Een paper van de Bank of International Settlements (het orgaan dat toezicht houdt op de centrale banken) uit 2018 onderzocht gegevens van 14 financiële markten (waaronder de VS, Japan, Australië, Duitsland en Italië). Daaruit bleek dat 12% van de beursgenoteerde ondernemingen kan worden geclassificeerd als zombiebedrijf.

Hoewel er geen recenter wetenschappelijk cijfermateriaal is, kan u aannemen dat de coronacrisis het leger aan zombiebedrijven nog groter heeft gemaakt. Als belegger is het belangrijk om oog te hebben voor deze bedrijven, en ze uit uw portefeuille te weren (tenzij u een hoger rendement nastreeft voor het genomen risico). Wanneer ze uiteindelijk toch ten onder gaan, verschrompelt de aandeelhouderswaarde. Als strategie kunt u opteren voor actieve stock picking met oog voor een sterke balans en/of een duidelijk groeiverhaal. Of kiezen voor een actief beheerd beleggingsfonds, waarbij de beheerder het cijferwerk voor u doet.