Jaarlijkse taks op de effectenrekeningen

Waar gaat het over?

De wet van 17 februari 2021 (BS 25/02/2021) heeft een jaarlijkse taks ingevoerd op effectenrekeningen (hierna 'JTER') met een gemiddelde waarde van meer dan 1 miljoen euro gedurende een bepaalde referentieperiode. De taks is pas verschuldigd als de gemiddelde waarde van de effectenrekening gedurende de referentieperiode de drempel van 1 miljoen euro overschrijdt. Ze is dan jaarlijks verschuldigd.

Wat wordt verstaan onder 'effectenrekening'?

De effectenrekeningen waarover het hier gaat, zijn de rekeningen waarop financiële instrumenten kunnen worden gecrediteerd of waarvan financiële instrumenten kunnen worden gedebiteerd. Bij Keytrade Bank gaat het om de gewone effectenrekening, maar ook om de effectenrekeningen gekoppeld aan het beleggingsplan Keyplan en de portefeuillebeheerdienst Keyprivate.

Geldt de drempel van 1 miljoen euro per effectenrekening of per rekeninghouder?

De drempel van 1 miljoen euro geldt per effectenrekening, ongeacht het aantal mederekeninghouders. Zo is een effectenrekening met een waarde van 2 miljoen euro, aangehouden door 2 mederekeninghouders, onderworpen aan de taks. Een persoon die twee effectenrekeningen heeft met elk een waarde van 999.999,00 euro is daarentegen niet betrokken (let wel op de antimisbruikbepalingen, zie vraag 'Wat zijn de antimisbruikbepalingen?').

Op wie is de taks van toepassing?

Alle houders van een effectenrekening, ongeacht of dit een natuurlijke persoon of rechtspersoon (vennootschappen, vzw's, stichtingen) is.

Om welke effectenrekeningen gaat het?

Het gaat om de volgende effectenrekeningen: effectenrekeningen aangehouden bij Belgische banken door Belgische inwoners of niet-inwoners, onder voorbehoud van een dubbelbelastingverdrag dat zou bepalen dat de belastingbevoegdheid zou toekomen aan de woonstaat. Ook effectenrekeningen die in het buitenland worden aangehouden door Belgische inwoners.

Wat gebeurt er als er meerdere rekeninghouders zijn?

De JTER heeft betrekking op de effectenrekeningen zelf en het bedrag ervan wordt bepaald op basis van de gemiddelde waarde van de belastbare financiële instrumenten die op de rekening worden aangehouden. Er wordt geen rekening gehouden met het vermogen van een persoon. Het belastbare feit is het bestaan zelf van de effectenrekening. Bijgevolg heeft het aantal houders van de effectenrekening en hun onderliggende eigendomsverhoudingen (volle eigendom, onverdeeldheid, vruchtgebruik of blote eigendom) geen invloed op de toepassing van de JTER.

Wat is de belastbare grondslag van de JTER?

De belastbare grondslag is de gemiddelde waarde van de belastbare financiële instrumenten tijdens de referentieperiode.

Dit is dus de som van de waarde van de belastbare financiële instrumenten op de referentietijdstippen in de referentieperiode gedeeld door het aantal referentietijdstippen.

Wat is het JTER-tarief?

Het tarief van de JTER is vastgesteld op 0,15%. Het bedrag van de taks mag echter niet meer bedragen dan 10% van het verschil tussen de belastbare grondslag en de drempel van 1.000.000 euro.

Bij gebrek aan een dergelijke maatregel zou een effectenrekening van 1.000.001 euro een taks van 1.500,00 euro (of 0,15% van 1.000.001, afgerond) ondergaan, waardoor de waarde zou dalen tot 998.501 euro, en dat terwijl op een effectenrekening van 1.000.000 euro geen taks is verschuldigd. De beperkende maatregel van de taks zorgt ervoor dat de taks in dit voorbeeld wordt beperkt tot 0,1 euro, d.i. 10% van het verschil (1 euro) tussen de gemiddelde waarde van de effectenrekening (1.000.001 euro in dit voorbeeld) en het drempelbedrag van 1.000.000 euro.

Die beperking heeft niet langer uitwerking wanneer de belastbare grondslag het bedrag van 1.015.228,42 euro bereikt. Die werd ingevoerd om te vermijden dat de waarde van de effectenrekening onder de drempel zou dalen na toepassing van de taks.

Is de JTER verschuldigd op alle effectenrekeningen die binnen het toepassingsgebied van de JTER vallen?

Neen, de taks is niet verschuldigd als de gemiddelde waarde van de belastbare financiële instrumenten van een effectenrekening tijdens de referentieperiode lager is dan of gelijk is aan 1.000.000 euro.

Ik ben geen Belgisch fiscaal inwoner, ben ik onderworpen aan de taks?

Belgische effectenrekeningen aangehouden door personen met fiscale woonplaats in een land dat een dubbelbelastingverdrag heeft ondertekend met België, kunnen worden vrijgesteld van de taks, op voorwaarde dat het dubbelbelastingverdrag tussen België en hun land van fiscale woonplaats van toepassing is op inkomen en vermogen. Dit is bijvoorbeeld het geval voor Nederland, Zwitserland en Duitsland. De JTER kan wel van toepassing zijn op Belgische effectenrekeningen die worden aangehouden door inwoners van het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Luxemburg. De volledige landentabel vindt u als bijlage bij de FAQ JTER, opgesteld door de FOD Financiën. Bovendien moeten ALLE rekeninghouders fiscaal inwoner zijn van vrijgestelde landen om de vrijstelling te kunnen toepassen. De effectenrekening is dus onderworpen aan de taks van zodra één van de rekeninghouders fiscaal inwoner is van België, of inwoner is van een land dat geen dubbelbelastingverdrag heeft ondertekend met België (of dat een verdrag heeft ondertekend dat enkel betrekking heeft op inkomen).

Wat is de belastbare grondslag van de JTER en hoe wordt die berekend?

De belastbare grondslag van de taks is de gemiddelde waarde van de belastbare financiële instrumenten tijdens de referentieperiode. Hij wordt bepaald (i) door de waarde van de belastbare financiële instrumenten bij elk referentietijdstip waarop de rekening bestond, op te tellen; en (ii) door dan het totaal te delen door het aantal referentietijdstippen. Voorbeeld: een waarde van 1,5 miljoen op het eerste referentietijdstip, 2 miljoen op het tweede referentietijdstip, 1 miljoen op het derde referentietijdstip en 1,5 miljoen op het vierde referentietijdstip geeft een gemiddelde waarde van 1,5 miljoen euro, nl. [1,5 miljoen euro + 2 miljoen euro + 1 miljoen euro + 1,5 miljoen euro]/4. De JTER zal dus gelijk zijn aan 2.250 euro (1,5 miljoen euro * 0,15%).

Wat is de referentieperiode?

Een gewone referentieperiode is een periode van 12 opeenvolgende maanden die begint op 1 oktober (jaar x) en eindigt op 30 september van het volgende jaar (jaar x+1).

De referentieperiode wordt verkort als een effectenrekening wordt geopend na 1 oktober (ze begint op de openingsdatum), als ze wordt afgesloten vóór 30 september (ze eindigt op de sluitingsdatum) of als de enige houder van een effectenrekening onderworpen aan de JTER inwoner wordt van een land waarmee België een dubbelbelastingverdrag heeft gesloten met als gevolg dat de belastingbevoegdheid over het vermogen op de effectenrekening wordt toegekend aan het andere land (ze eindigt op de datum van de verandering van fiscale woonplaats).

Wat wordt bedoeld met 'referentietijdstip'?

Het referentietijdstip is de datum waarop de waarde van de belastbare financiële instrumenten op de effectenrekening moet worden bepaald met het oog op de berekening van de belastbare grondslag.

Hoeveel referentietijdstippen zijn er in de referentieperiode?

Doorgaans bestaat de referentieperiode uit vier referentietijdstippen, vastgelegd op de laatste dag van elk kwartaal, namelijk 31 december jaar x, 31 maart jaar x+1, 30 juni jaar x+1 en 30 september jaar x+1.

Bij opening of sluiting van een effectenrekening tijdens de gewone referentieperiode (er is dus sprake van een verkorte referentieperiode) worden enkel de hierboven vermelde referentietijdstippen waarop de effectenrekening bestond in aanmerking genomen voor de berekening van de belastbare grondslag. Het openen of sluiten van een effectenrekening brengt geen bijkomend referentietijdstip tot stand.

Voorbeelden:

• Als een effectenrekening wordt geopend op 2 maart in jaar x, kunnen nog drie referentietijdstippen in aanmerking worden genomen voor de berekening van de gemiddelde waarde van de belastbare financiële instrumenten op deze rekening voor deze verkorte referentieperiode, namelijk 31 maart jaar x, 30 juni jaar x en 30 september jaar x.
• Als een effectenrekening wordt geopend op 20 november jaar x, wordt de referentieperiode eveneens verkort, maar omvat ze toch de vier voornoemde referentietijdstippen, namelijk 31 december jaar x, 31 maart jaar x+1, 30 juni jaar x+1 en 30 september jaar x+1.
• Als een effectenrekening wordt afgesloten op 2 maart, zal de verkorte referentieperiode slechts 1 referentietijdstip omvatten, namelijk 31 december van het voorgaande jaar.
• Als een effectenrekening wordt afgesloten tussen 1 oktober en 31 december van hetzelfde jaar telt de referentieperiode die op 1 oktober is begonnen geen referentietijdstip.

Wat gebeurt er als ik mijn effectenrekening sluit?

In geval van sluiting van een effectenrekening eindigt de referentieperiode vroeger. De taks wordt berekend op een verkorte referentieperiode, die loopt van 1 oktober tot de dag waarop de rekening wordt afgesloten. Alleen de referentietijdstippen waarop de rekening bestond, worden in aanmerking genomen voor de berekening van de taks.

Voorbeeld:

• als een rekening wordt afgesloten op 1 januari 2024, wordt de taks berekend op een verkorte referentieperiode die loopt van 1 oktober 2023 tot 1 januari 2024. Ze heeft slechts een referentietijdstip: 31 december 2023;
• als een effectenrekening wordt afgesloten op 18 augustus 2024, worden drie referentietijdstippen in aanmerking genomen voor de berekening van de gemiddelde waarde van de effectenrekening, namelijk 31 december 2023, 31 maart 2024 en 30 juni 2024;
• als een effectenrekening wordt afgesloten op 2 november 2024, is de effectenrekening de facto niet onderworpen aan de JTER aangezien er geen referentietijdstip is. Het eerste referentietijdstip van de referentieperiode die op 1 oktober 2024 is begonnen, is immers dat van 31 december 2024 en de effectenrekening bestaat op die datum niet meer.

Wat gebeurt er als ik van fiscale woonplaats verander als gevolg van een verhuizing?

Bij een verhuizing van België naar een land dat met België een dubbelbelastingverdrag heeft ondertekend dat betrekking heeft op zowel inkomen als vermogen (zie hierboven punt 'Ik ben geen Belgisch fiscaal inwoner, ben ik onderworpen aan de taks?'), wordt de taks berekend op een verkorte referentieperiode die loopt van 1 oktober tot de datum van de verhuizing naar het buitenland. Opgelet, dit geldt enkel als alle rekeninghouders verhuizen naar een land waarvoor de vrijstelling van toepassing is. Zolang een van de houders van de effectenrekening fiscaal inwoner is van België of inwoner is van een land dat niet door het verdrag is vrijgesteld, blijft de effectenrekening belastbaar. De verhuizing van een van de houders naar een vrijgesteld land leidt dus niet tot een verkorte referentieperiode. Dit is alleen het geval wanneer de laatste rekeninghouder die fiscaal inwoner is van een belastbaar land is verhuisd naar een vrijgesteld land.

Wat wordt bedoeld met 'belastbare financiële instrumenten'?

Alle financiële instrumenten op een effectenrekening zijn belastbaar voor de toepassing van de JTER (aandelen, obligaties, certificaten, warrants, trackers, swaps, opties, turbo's, speeders, enz.). De liquiditeiten (EUR of vreemde munten) die zich eventueel op de effectenrekening bevinden, worden ook beschouwd als belastbare financiële instrumenten. Effecten op naam (ingeschreven in een aandeelhoudersregister bij de uitgevende vennootschap) worden niet beschouwd als belastbare financiële instrumenten.

Wat zijn de antimisbruikmaatregelen inzake JTER?

Er was een specifiek antimisbruikmechanisme voor de JTER voorzien, waarbij in bepaalde gevallen een onweerlegbaar vermoeden van belastingmisbruik werd ingevoerd. In deze gevallen werd de transactie vermoed een fiscaal misbruik te zijn, zonder dat de belastingplichtige het tegendeel kon bewijzen. Dit specifieke antimisbruikmechanisme werd door het Grondwettelijk Hof vernietigd, maar een algemene antimisbruikmaatregel blijft van toepassing op de JTER.

De algemene antimisbruikmaatregel stelt een weerlegbaar wettelijk vermoeden van belastingmisbruik in de volgende situaties (niet-limitatieve lijst) in:

• het splitsen van effectenrekeningen waarbij effecten worden verplaatst tussen rekeningen bij dezelfde financiële tussenpersoon of naar effectenrekeningen bij een of meer andere tussenpersonen om te vermijden dat de totale waarde van de effecten op een rekening meer dan 1.000.000 euro bedraagt;
• het openen van effectenrekeningen waarbij effecten worden gespreid tussen rekeningen bij dezelfde of een andere tussenpersoon om te vermijden dat de totale waarde van de effecten op een rekening meer dan 1.000.000 euro bedraagt;
• de omzetting van aandelen, obligaties of andere belastbare financiële instrumenten in effecten op naam zodat ze niet langer op een effectenrekening worden aangehouden, om zo aan de taks te ontsnappen;
• de verrichting waarbij een aan de taks onderworpen effectenrekening wordt ondergebracht bij een buitenlandse rechtspersoon die de effecten overmaakt naar een buitenlandse effectenrekening om de taks te vermijden;
• het onderbrengen van een aan de taks onderworpen effectenrekening in een fonds met deelbewijzen op naam, om de taks te vermijden;
• de overdracht van een bestaande effectenrekening of een bestaand tak 23-verzekeringscontract naar een tak 23-verzekeringscontract afgesloten met een verzekeringsonderneming gevestigd buiten België, om aan de taks te ontsnappen;
• de overdracht van een effectenrekening wanneer de effecten naar het buitenland worden overgebracht bij dezelfde tussenpersoon of op rekeningen bij een andere tussenpersoon, om aan de taks te ontsnappen;
• het aanhouden van een effectenrekening waarin alle effecten werden verkocht of overgedragen om nulwaarden te creëren op referentietijdstippen teneinde de gemiddelde waarde van de belastbare financiële instrumenten tijdens de referentieperiode te verlagen, om zo de taks te verminderen of eraan te ontsnappen.

De bewijslast van het bestaan van fiscaal misbruik ligt bij de administratie.

De financiële instellingen worden enkel door de antimisbruikbepaling geviseerd voor hun eigen handelen, d.w.z. verrichtingen op initiatief of advies van de financiële instelling, met het oogmerk om de rekeninghouder te helpen om te ontsnappen aan de taks.

Het is daarentegen de rekeninghouder die wordt geviseerd door de antimisbruikbepaling wanneer hij louter en alleen zelf initiatieven neemt en instructies geeft aan de financiële instelling met het oogmerk om te ontsnappen aan de taks. Het komt de financiële instellingen niet toe om te oordelen over de aard en de zwaarwichtigheid van een door een rekeninghouder bevestigde niet-fiscale intentie, noch om duidelijke en contractueel geldige instructies van de rekeninghouder te negeren.

Het is de taak van de belastingplichtige om te bewijzen dat de verrichtingen die hij heeft gedaan, verantwoord zijn door andere motieven dan het ontwijken van de belasting.

Waar vind ik mijn overzicht van de taks op effectenrekeningen?

Het document 'Taks Effectenrekening – Verslag 202X' bevindt zich in de tab 'Documenten' van de betrokken effectenrekening. Log in op de transactiesite, open eerst jouw 'Beleggen' dashboard en klik vervolgens op uw effectenrekening > Details > tab 'Documenten'. Als er daar geen overzicht beschikbaar is, dan heeft de waarde van uw effectenrekening tijdens de referentieperiode de drempel van 1 miljoen euro op geen van de referentietijdstippen overschreden.

Hoe kan ik de eventueel verschuldigde JTER aangeven en betalen?

Als uit het overzicht blijkt dat de gemiddelde waarde van de belastbare financiële instrumenten minder dan 1 miljoen euro bedraagt, is er geen taks verschuldigd. Als het overzicht een bedrag van verschuldigde taks vermeldt, wordt dit automatisch in november gedebiteerd van uw effectenrekening met het nummer dat vermeld is op het overzicht (de precieze datum wordt u jaarlijks meegedeeld). Controleer dan of er voldoende cash (in EUR) beschikbaar is op die effectenrekening om het bedrag van de taks te kunnen betalen. Indien dit niet het geval is, maak dan zo snel mogelijk het exacte bedrag van de verschuldigde taks over naar die rekening (zie punt: hoe geld storten op mijn effectenrekening om de taks te betalen). Keytrade Bank houdt de taks in, geeft ze aan en betaalt ze.

Opgelet! De houder van de effectenrekening moet de taks zelf aangeven en betalen als hij effectenrekeningen aanhoudt bij tussenpersonen die niet zijn opgericht of gevestigd in België en die niet over een erkende aansprakelijke vertegenwoordiger beschikken.

Kan ik kiezen van welke rekening de JTER wordt ingehouden?

U kunt niet kiezen van welke rekening het bedrag van de taks wordt ingehouden. Het bedrag zal worden gedebiteerd van de effectenrekening met het nummer dat vermeld is op het overzicht. Dit is de effectenrekening waarop de taks van toepassing is. De debitering vindt plaats in november (de precieze datum wordt u jaarlijks meegedeeld). U moet er dus voor zorgen dat er op die datum voldoende cash beschikbaar is op die effectenrekening.

Hoe geld storten op mijn effectenrekening om de taks te betalen?

Opgelet: een overschrijving naar de effectenrekening waarop de taks van toepassing is, kan alleen worden uitgevoerd vanaf een Keytrade Bank-rekening (spaarrekening, effectenrekening, zichtrekening) die geopend is op naam van exact dezelfde rekeninghouder(s) als de betrokken effectenrekening. Wenst u het bedrag van de taks over te schrijven van een andere rekening (bv. een rekening geopend bij een andere bank, of een zichtrekening bij Keytrade Bank die u samen met een andere persoon hebt)? In dat geval dient u het bedrag eerst over te schrijven naar de zichtrekening bij Keytrade Bank op naam van dezelfde rekeninghouder(s) als de effectenrekening waarop de taks betrekking heeft. U kunt het bedrag dan van die zichtrekening overschrijven naar de effectenrekening waarop de taks betrekking heeft.